Απολιθώματα

Η Γ΄τάξη του Λυκείου ήταν νεκρή, όλοι το γνωρίζαμε, κανείς όμως δεν υπέγραφε το πιστοποιητικό θανάτου.
Το έκανε φέτος (2018) ο κ. Γαβρόγλου, ο οποίος όμως δεν τόλμησε να προχωρήσει και στην ταφή της.
Πόση τόλμη άραγε χρειαζόταν ώστε να αποφασιστεί το αυτονόητο:

• Το Λύκειο να περιοριστεί σε δύο τάξεις. 
• Στο τέλος της Β΄τάξης να γίνονται οι εξετάσεις για το απολυτήριο.
• Η Γ΄ τάξη να μετατραπεί σε προπαρασκευαστική τάξη για την Γβαθμια εκπαίδευση με αποκλειστικά διδακτικά αντικείμενα εκείνα τα οποία θα καθορίζονταν από τις ανάγκες των επιμέρους σχολών και τα δικά τους προαπαιτούμενα για μια επαρκή φοίτηση.

Στην ουσία τί έγινε με τις τις τελευταίες αλλαγές; Διατηρήθηκε η Γ΄ τάξη ως τελευταία τάξη του Λυκείου, με σαφή όμως φροντιστηριακό χαρακτήρα, δηλαδή ως τάξη προετοιμασίας για τις εισαγωγικές εξετάσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, και με κάποια απολιθώματα, τα οποία κανένας δεν τόλμησε να πετάξει.
Οι μεγάλοι λόγοι για "προσπάθεια επαναφοράς των μαθητών της Γ΄Λυκείου στο δημόσιο σχολείο" ή για "λιγότερα μαθήματα και περισσότερη εμβάθυνση", που ακούστηκαν από επίσημα χείλη είναι προφανώς λόγια του αέρα. Και μόνον εκείνο το "κακόμοιρο" μάθημα των Θρησκευτικών μία ώρα την εβδομάδα αρκεί για να δείξει ότι έφτασαν έως το τέρμα αλλά δεν τόλμησαν.
Ειδικά για το τελευταίο, το μάθημα των Θρησκευτικών, η ευθύνη δεν βαρύνει μόνον την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου αλλά και την Εκκλησία, διότι είναι προφανές ότι η διατήρησή του είναι το αποτέλεσμα της διάθεσης του Υπουργείου να διατηρήσει τις λεπτές ισορροπίες με μια Εκκλησία που απαιτεί, αλλά αγνοεί ότι το αποτέλεσμα είναι μάλλον εις βάρος της.
Φαντάζομαι τον "κακόμοιρο" τον Θεολόγο να μπαίνει μια ώρα την εβδομάδα στην τάξη, με μαθητές ζαλισμένους από τις κατευθύνσεις ή με το μυαλό τους στο φροντιστήριο, με τα βιβλία ανοιχτά και τα λυσάρια στο θρανίο, να προσπαθεί μάταια να τους μιλήσει για όλα εκείνα που συνιστούν την ύλη του για την Γ΄τάξη και τα οποία δεν έχουν ειρμό, συνοχή, δεν αποτελούν αντικείμενα που θα μπορούσαν έστω να ενδιαφέρουν κάποιους, αλλά είναι σκόρπια κείμενα.
Λυπάμαι που το λέω, αλλά τόσο η Εκκλησία όσο και το Υπουργείο, υποβαθμίζουν ένα μάθημα, εξευτελίζουν τον καθηγητή στο πρόσωπο του κάθε Θεολόγου, αλλά και το ίδιο το αντικείμενο του μαθήματος.
Αν η Γ΄τάξη είναι τάση προπαρασκευαστική για την Γθμια εκπαίδευση, ας έχει μόνον τα απολύτως αναγκαία και κάποιες ώρες για να ξεμουδιάζουν οι μαθητές και οι μαθήτριες, δηλαδή Γυμναστική.

Οικονομία αγίων - 2

Στη φωτογραφία, προσκυνητάρι του ναού της Παναγιάς των Ξένων, στο κέντρο της Κέρκυρας. Αν ήταν δυνατόν να μονοπωλούν τους Ρώσους ο Άγιος Σπυρίδωνας και ο διπλανός ναός του Αγίου Ιωάννη, ο οποίος έχει μέσα τάφο ρώσου, σχετίζεται με τον Νικηφόρο Θεοτόκη και αναπτύσσει μια αξιοσημείωτη δραστηριότητα προς αυτή την κατεύθυνση.
Τί χρειάζεται για να στρέψεις το ενδιαφέρον των θρησκευομένων; Μα μία εικόνα, ακόμη και στριμωγμένη δίπλα σε άλλη, εκείνη του αγίου Γεωργίου του εξ Ιωαννίνων.
Ειδικά για τους Ρώσους, ο νέος τους άγιος, ο ναύαρχος Θεόδωρος Ουσακώφ, ο οποίος είχε στενούς δεσμούς με την Κέρκυρα, από τα χρόνια της αγαστής συνεργασίας Ρώσων και Τούρκων, οι οποίοι έδιωξαν από το νησί τους άθεους Γάλλους.

Η εικόνα αντλημένη από το διαδίκτυο
https://www.facebook.com/CorfuHistory/photos/a.776403659176993/1060459154104774/?type=3&theater

Οικονομία αγίων

Οι Επτανήσιοι, έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με τους Αγίους τους. Είναι κατά κάποιον τρόπο «δικοί τους». Βρίσκονται καθημερινά στον λόγο τους είτε για να προβληθεί η αγιότητα και τα θαύματά τους, ειδικά εκείνα που αναφέρονται στην προστασία των νησιών από ποικίλες απειλές και καταστροφές, είτε για να εμπλουτιστεί ο βλάσφημος λόγος τους, είτε ως τύπος όρκου (της μορφής «Μα τον Άγιο»). 
Δεν θα μπορούσαν φυσικά  οι Άγιοι να λείπουν και από την οικονομική ζωή των νησιών. 
Έτσι ο άγιος Γεράσιμος δίνει το όνομά του σε ένα από τα καλύτερα κρασιά της Κεφαλονιάς, τη ρομπόλα, έστω και στην ιταλική του εκδοχή ως «San Gerasimo».

Ο άγιος Σπυρίδωνας στην Κέρκυρα συνδέεται με το γνωστό ηδύποτο του νησιού, το κουμ κουάτ,  και δίνει το όνομά του εδώ στην αγγλική του εκδοχή ως «Saint Spyridon». 

Πρόσφατα ο άγιος Σπυρίδωνας έγινε και e-shop, προσφέροντας στους επισκέπτες του ιστότοπου μια ενδιαφέρουσα ποικιλία αντικειμένων σε καλές τιμές, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν τα εγκόλπια επισκόπων, με τιμές που σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνούν τα 2.000 ευρώ, σετ θείας κοινωνίας κλπ.  

Πρόκειται για την διαδικτυακή εκδοχή του καταστήματος που δραστηριοποιείται στον ναό του Αγίου, με είσοδο ΜΕΣΑ από τον ναό. Το κατάστημα είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα https://shop.agiospyridon.com/ και σε δύο γλώσσες: την αγγλική και φυσικά τη ρωσική! Είναι επίσης προσβάσιμο από την επίσημη ιστοσελίδα της μητρόπολης https://agiospyridon.com/  στην αγγλική της εκδοχή από το μενού του footer της σελίδας, το οποίο εξαφανίζεται ως δια μαγείας όταν αλλάξει η γλώσσα στην ελληνική! (οι Έλληνες δεν ενδιαφέρουν ως πελάτες ή κάτι άλλο συμβαίνει;)
Ανησυχώ για τους Ζακυνθινούς και τους Λευκαδίτες, αυτοί ακόμη τίποτε, ή μήπως κάτι μου ξεφεύγει; Παρακαλώ όσους γνωρίζουν κάτι να μας διαφωτίσουν.

Προσκύνημα στην Κέρκυρα -1

 Μπορούν η λειτουργία στον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα και η λιτανεία της 11ης Αυγούστου, σε ανάμνηση της λύτρωσης του νησιού από τους πολιορκούντες οθωμανούς τούρκους το 1716, να οργανώνονται από ένα Φεστιβάλ Χριστιανικού Πολιτισμού και να εντάσσονται στο επίσημο πρόγραμμά του ως δρώμενα (ακόμη και αν αυτό έχει ως θέμα του τις σχέσεις Ρωσίας-Ελλάδας δια μέσου των αιώνων); 
Φαίνεται πως στην Κέρκυρα γίνεται, όπως δείχνει η αφίσα του Φεστιβάλ, που κοσμούσε τις βιτρίνες των καταστημάτων της πόλης τις μέρες της λιτανείας, αλλά και το πρόγραμμα που είχε αναρτηθεί στο site του Φεστιβάλ, http://russgreecefest.com/programm.
Αν σκεφτεί βέβαια κανείς τη σημαντική, για να μην πω καθοριστική, παρουσία των Ρώσων επισκεπτών στην Κέρκυρα τις μέρες αυτές, και τη συμμετοχή τους στα θρησκευτικά δρώμενα, θα μπορούσε κατά κάποιον τρόπο να γίνει κατανοητή η απουσία αντίδρασης από τις πολιτικές και εκκλησιαστικές αρχές. Σημειώνω ότι το πρωί της 11ης Αυγούστου, όταν ο Αγιος «έβγαινε», στον ναό του Αγίου οι Ρώσοι ήταν περίπου το 50% του εκκλησιάσματος. Κατά τη διάρκεια της λιτανείας η παρουσία τους ήταν όχι μόνον ορατή σε όλο το μήκος της διαδρομής, αλλά και ιδιαίτερα έντονη, τόσο που να αναλογίζεται κανείς πώς θα ήταν τα πράγματα αν έλειπαν (φαντάζομαι πως οι ντόπιοι Κερκυραίοι που συμμετείχαν στη λιτανεία ήταν ελάχιστοι και η πόλη θα ήταν απελπιστικά άδεια). Ιδιαίτερα έντονη ήταν επίσης η παρουσία τους στα «μπάσματα» της 13ης Αυγούστου. Στον ναό το 90% περίπου ήταν Ρώσοι, οι οποίοι δεν παρέλειψαν να ψάλλουν επί μία και πάνω ώρα την ακολουθία των Οίκων προς τιμήν του Αγίου στη γλώσσα τους.
Οι Ρώσοι στηρίζουν τον θρησκευτικό τουρισμό του νησιού και η παρουσία τους δεν περιορίζεται στις λίγες μέρες του καλοκαιριού αλλά εκτείνεται σε όλο τον χρόνο.

Ομαδοσυνεργατικότητα

Βλέπω στα μάτια των παιδιών την αγωνία και την απελπισία τους όταν τους ζητάς να συνεργαστούν, και τη βεβαιότητά τους, την οποία εκφράζουν, ότι η προσπάθεια θα αποτύχει, όπως απέτυχε και άλλες φορές παλιότερα.
Σκέφτομαι τις δικές μου λειψές συνεργασίες. Σκέφτομαι ακόμη τις συνεργασίες μου σε συλλογικούς τόμους τις μοναχικές τελικά συγγραφές υπό την εποπτεία κάποιου σε καθορισμένο θέμα και αναρωτιέμαι, τι ζητάμε από τους μαθητές. Να ξεπεράσουν τους εαυτούς τους και να συνθέσουν ομαδικά κείμενα στα οποία να υπερβαίνεται ο προσωπικός χαρακτήρας. Μα είναι δυνατόν; Ακόμη και στις ομαδικές εργασίες ένα πρακτικά γράφει το κείμενο το οποίο συνυπογράφουν οι υπόλοιποι. Αυτοί μετέχουν στην έρευνα, αλλά συν-συγγραφή πρακτικά δεν υπάρχει
Και να σκεφτεί κανείς ότι οι ομαδες αυτές συγκροτούνται από μέλη με κοινά ενδιαφέρονται και ανησυχίες και όχι από μαθητές που μόλις καταλαβαίνουν τί κάνουν.....

Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ 4512/2018 ΚΑΙ ΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΗΣ ΟΛΜΕ

Η ΟΛΜΕ και οι ΕΛΜΕ λειτουργούν εν θερμώ, στη στιγμή που θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν το νόμο και το περιεχόμενο με τους νομικούς τους συμβούλους και στη θέση των ψηφισμάτων να καταθέσουν σχετική γνωμάτευση. Το όλο θέμα κινήθηκε από δημοσιογραφικούς κύκλους οι οποίοι ερμήνευσαν την τροπολογία (για τους δικούς τους λόγους) κατά το δοκούν και η συζήτηση εντοπίστηκε πάνω στη δυνατότητα εφαρμογής ενός υποτιθέμενου 30ωρου, παρά στο ίδιο το περιεχόμενο της τροπολογίας.

Επισημαίνω ότι τίποτε στην ουσία δεν άλλαξε από ό,τι ίσχυε με τον νόμο 1566/1985. Για του λόγου το αληθές παραθέτω τα κείμενα των δύο άρθρων:

1566, Αρθρο 13, 8. Όλοι οι εκπαιδευτικοί των σχολείων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης παραμένουν υποχρεωτικά στο σχολείο τους στις εργάσιμες ημέρες, πέρα από τις ώρες διδασκαλίας, για την προσφορά και άλλων υπηρεσιών που συνδέονται με το γενικότερο εκπαιδευτικό έργο, όπως συμμετοχή σε γιορταστικές, αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενημέρωση των γονέων και κηδεμόνων, τήρηση βιβλίων του σχολείου και εκτέλεση διοικητικών εργασιών. Κάθε εκπαιδευτικός παραμένει υποχρεωτικά στο σχολείο, στις εργάσιμες ημέρες πέρα από τις ώρες διδασκαλίας, για την εκτέλεση συγκεκριμένου έργου που του έχει ανατεθεί από τα όργανα διοίκησης του σχολείου όχι όμως πέρα από έξι (6) ώρες την ημέρα ή τριάντα (30) ώρες την εβδομάδα, με την επιφύλαξη της παραγράφου 2 της περίπτωσης ΣΤ΄ του άρθρου 11.

Νόμος 4512, Άρθρο 245 Η παρ. 8 του άρθρου 13 του ν. 1566/1985 (Α΄ 167) αντικαθίσταται ως εξής: 8. Oι εκπαιδευτικοί των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης[1] παραμένουν υποχρεωτικά στο σχολείο τους στις εργάσιμες ημέρες, πέρα από τις ώρες διδασκαλίας, όχι όμως πέρα από έξι (6) ώρες την ημέρα ή τριάντα (30) ώρες την εβδομάδα και με την επιφύλαξη της παραγράφου 2 του Κεφαλαίου ΣΤ΄ του άρθρου 11, για την προσφορά και άλλων υπηρεσιών που ανατίθενται από τα όργανα διοίκησης του σχολείου και συνδέονται με το γενικότερο εκπαιδευτικό έργο, όπως η προετοιμασία του εποπτικού εκπαιδευτικού υλικού και των εργαστηριακών ασκήσεων, η διόρθωση εργασιών και διαγωνισμάτων, η καταχώρηση-ενημέρωση της αξιολόγησης των μαθητών, η συμμετοχή στην προετοιμασία και την πραγματοποίηση εορταστικών, αθλητικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων, ο προγραμματισμός και η αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου, η επικοινωνία με δομές υποστήριξης του εκπαιδευτικού έργου, η συνεργασία με εκπαιδευτικούς που διδάσκουν στο ίδιο τμήμα ή που διδάσκουν τα ίδια γνωστικά αντικείμενα, οι παιδαγωγικές συναντήσεις για την κατάρτιση ομαδικών ή εξατομικευμένων προγραμμάτων υποστήριξης συγκεκριμένων μαθητικών ομάδων ή μαθητών, η επίβλεψη σχολικών γευμάτων, η ενημέρωση των γονέων και κηδεμόνων, η τήρηση βιβλίων του σχολείου και η εκτέλεση διοικητικών εργασιών. Με την επιφύλαξη της περίπτωσης α΄ της παρ. 2 του άρθρου 53 του ν. 2721/1999 (Α΄ 112), από τις πρόσθετες αυτές υπηρεσίες απαλλάσσεται ο γονέας παιδιού μέχρι δύο ετών.».

Τόσο ο 1566 όσο και 4512 δεν επιβάλλουν σε καμιά περίπτωση το υποχρεωτικό 30ωρο, όπως ευρέως κυκλοφορεί. Στο άρθρο 245 όλα περιλαμβάνονται σε μία και μόνον πρόταση 259 λέξεων (!) με μία παρενθετική (εκείνη των ωρών) και μία δευτερεύουσα τελική, εκείνη που προσδιορίζει τον λόγο την παραμονής στο σχολείο, σε αντίθεση με το άρθρο 13 του 1566 που έστω έχει μια τελεία κάπου στη μέση, για να πάρεις ανάσα.

Πέρα από τη σύνταξη, όμως, και οι δύο νόμοι ορίζουν ρητά ότι οι εκπαιδευτικοί παραμένουν υποχρεωτικά στο σχολείο πέραν του διδακτικού τους ωραρίου για την εκτέλεση συγκεκριμένων εργασιών, οι οποίες ενδεικτικά απαριθμούνται, αν και κάποιες από αυτές δεν έχουν καμιά θέση στον κατάλογο και άλλες δεν τις αναθέτει η διοίκηση του σχολείου, όπως για παράδειγμα τη διόρθωση των διαγωνισμάτων. Ο χρόνος της παραμονής των εκπαιδευτικών προφανώς ποικίλλει ανάλογα με το είδος της εργασίας και σε καμιά περίπτωση δεν λογίζεται ως πάγιος και σταθερά επαναλαμβανόμενος ανά εβδομάδα.

Αν επρόκειτο για υποχρεωτικό 30ωρο, τότε τόσο τα άρθρα των δύο νόμων όσο και η εγκύκλιος θα το έγραφαν ρητά, ότι δηλαδή το ωράριο των εκπαιδευτικών είναι 8-2 και ότι στις ώρες αυτές περιλαμβάνονται οι διδακτικές και οι εξωδιδακτικές. Με τον τρόπο που είναι διατυπωμένα, εκείνο το "υποχρεωτικά", απλά ορίζει ότι όλα τα υπόλοιπα (εξωδιδακτικά) αφορούν το σύνολο των καθηγητών και όχι μερίδα του (με εξαίρεση τους γονείς παιδιού έως 2 ετών).

Αν το Υπουργείο ερμηνεύει διαφορετικά την τροπολογία, που το ίδιο συνέταξε, καλείται να πάρει ξεκάθαρη θέση ή καλύτερα να την επαναδιατυπώσει και να την περάσει ξανά από τη Βουλή. Όσο για την εγκύκλιο που στάλθηκε, περιέχει απλά το κείμενο της τροπολογίας με μικρή διαφοροποίηση στη στίξη, η οποία σε καμιά περίπτωση δεν αλλοιώνει το αρχικό νόημα.

---

[1] Η προσθήκη εντάσσει οργανικά στην παράγραφο τα οριζόμενα στον νόμο 1566, άρθρο 14, παρ. 20 «Οι διατάξεις των παρ. 8 και 9 του άρθρου 13 που αφορούν την υποχρέωση παραμονής των εκπαιδευτικών στα σχολεία, καθώς και την  παγόρευση παράδοσης ιδιαίτερων μαθημάτων και τις κυρώσεις για την παράβασή της αντίστοιχα, εφαρμόζονται και για τους εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης».

Φανταστικός μονόλογος

Πλούτος και Εργασία. Ωραία θέματα. Μου αρέσει ιδιαίτερα εκείνο το «Προκλήσεις», αν και δεν το καταλαβαίνω. 
Για μένα, όλες οι θρησκείες ευλογούν την ιδιοκτησία, την επιδίωξη και τη συσσώρευση του πλούτου (1). Μάλιστα ευαγγελίζονται οφέλη πνευματικά για όλους εκείνους που βάζουν ως κύριο στόχο τους την επαύξηση του πλούτου τους, άσχετα με τον τρόπο με τον οποίο τον αποκτούν (2). Πώς είναι λοιπόν δυνατόν να αρθρώσουν λόγο απέναντι στην κοινωνική αδικία και στην εκμετάλλευση;
Στον Χριστιανισμό, ο πλούσιος είναι ο εκλεκτός του Θεού. Το γράφουν και οι Πατέρες πως ο Θεός έδωσε τον πλούτο στον πλούσιο (3). Ο πλούτος, όπου υπάρχει, ανήκει τον κάτοχό του, είναι κτήμα του, μπορεί να τον διαθέσει όπως θέλει και κανένας δεν μπορεί να τον κρίνει. Ακόμη και οι Πατέρες της Εκκλησίας το δέχονται αυτό. Ο Χρυσόστομος μάλιστα το λέει ρητά: “Είσαι πλούσιος; Δεν σε εμποδίζω… Έχεις τα κτήματά σου; Να τα χαίρεσαι”. Τί άλλο μπορεί να σημαίνει αυτό πέρα από το ότι ο χριστιανισμός ευλογεί τον πλούτο και μακαρίζει τον πλούσιο; (4) Εκείνος που έχει ενεργεί σωστά διασφαλίζοντας τα υπάρχοντά του ως καλός διαχειριστής. Όσοι δεν έχουν,  για κάποιον λόγο δεν απόκτησαν. Κάποιοι λένε πως ο πλούτος και η φτώχεια είναι τρόποι άσκησης  και δοκιμασίας ως προς την καλοσύνη και τη διαχείριση και ως προς την υπομονή αντίστοιχα, αλλά τούτο μου φαίνεται πως δεν έχει καμιά σχέση με τον γνήσιο χριστιανισμό (5)
Δεν αρνούμαι, ότι ο Χριστιανισμός συνδέει σε κάποιες περιπτώσεις τον πλουτισμό με την αθέμιτη παρακράτηση των μισθών των εργατών και καταφέρεται εναντίον των πλουσίων για τον πλούτο τους (6). Μιλά όμως για υλικό πλούτο που μπορεί να σαπίσει, να φαγωθεί από τον σκόρο, να σκουριάσει. Σήμερα ζούμε στην εποχή του ηλεκτρονικού χρήματος. Τί ισχύ μπορούν να έχουν όλα αυτά;
Στο Ισλάμ, από την άλλη, η ιδιοκτησία είναι μια αυτονόητη πραγματικότητα. Μάλιστα δέχεται και την αύξηση του πλούτου μέσω του εμπορίου ή μεθόδων χρηματοπιστωτικών(7). Βέβαια, αναγνωρίζει την αξία της ελεημοσύνης (8), δεν λέω,  αφήνει όμως ελεύθερο τον άνθρωπο στο ξόδεμα της περιουσίας του όπως αυτός το κρίνει καλύτερα (9), αφού η κατοχή πλούτου δεν είναι τίποτε άλλο από την φανερή εύνοια του Θεού. 
Κάπως διαφορετικά μοιάζουν τα πράγματα στα ανατολικά θρησκεύματα όπου η σημερινή κατάσταση του καθενός λογίζεται ως συνέπεια των δικών του επιλογών σε κάποια προηγούμενη ύπαρξη (10). Αυτό το βρίσκω περισσότερο αποδεκτό από εκείνο το αμίμητο ότι ο πλούτος προέρχεται από τον Θεό, που διδάσκει ο Χριστιανισμός. Ο πλούτος και η φτώχεια στα θρησκεύματα της Ανατολής σχετίζονται με τις επιλογές του όντος, και η θέση του καθενός μπορεί να διαφοροποιηθεί, σε μια επόμενη ζωή. Αυτό δένει μεν τους ανθρώπους με το παρελθόν τους, συγχρόνως όμως τους επιτρέπει να διαμορφώσουν το μέλλον τους (11). 
Τώρα βέβαια που το καλοσκέφτομαι, το πρόβλημα της φτώχειας το αντιμετωπίζει κανείς  στην παρούσα ζωή. Η υπόσχεση για μια άλλη μελλοντική καλύτερη ζωή λειτουργεί μάλλον προς την κατεύθυνση της αποδοχής της υπάρχουσας κατάστασης και της αναζήτησης της ευχαρίστησης στη θέση που βρίσκεται ο καθένας υπομένοντας τη δυστυχία. Τούτο οδηγεί μάλλον προς την απάθεια και στην αποτροπή συγκρούσεων μεταξύ πεπρωμένου και ελευθερίας (12). Με την έννοια αυτή αυτό που εμείς, οι δυτικοί άνθρωποι, ονομάζουμε κοινωνική αδικία, δεν υφίσταται στη σκέψη τη Ανατολής στην οποία τα πάντα υπόκεινται στην ανάγκη της αιτιότητας. Αυτό στην πράξη αναγνωρίζει την παρούσα κατάσταση ως αναπότρεπτη και κατ’ επέκταση την κοινωνική αδικία ως την μόνη πραγματικότητα, η οποία μάλιστα θα πρέπει να γίνει αποδεχτή από τον πιστό, με την ελπίδα ενός καλύτερου μέλλοντος (13).
Τελικά, τον πλούτο τον χαίρεται εκείνος που τον έχει. Ποια θρησκεία θέτει ως προτεραιότητα το μοίρασμα των αγαθών με τους συνανθρώπους; Καμιά. (14) 
Έπειτα από όλα αυτά, καταλήγω πως οι θρησκείες δεν έχουν πράγματι κάτι να πουν, να προσφέρουν δηλαδή λύσεις, πάνω σε θέματα που αφορούν τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της ανθρώπινης διαβίωσης(15). 
Εργασία. Εργασία; Αυτή και αν είναι πρόκληση! Η εργασία είναι κατά βάση σκλαβιά. Δεν μου αρέσει καθόλου η χριστιανική προσέγγιση που θέλει τον καθένα να εργάζεται. Ακούς να εργάζεται! Και πού το στηρίζει αυτό; Στο ότι ο θεός-δημιουργός ήταν και αυτός εργαζόμενος και ότι η κατ’εικόνα θεού δημιουργία του ανθρώπου περιλαμβάνει και τούτο μέσα, δηλαδή την εργασία (16). Είναι σαν να μας λέει ότι η εργασία είναι μέρος της φύσης μας και ότι το “άραγμα” είναι αντίθετο. Αρνούμαι να δεχτώ ένα θρήσκευμα που καταδικάζει την τεμπελιά. Μα υπάρχει καλύτερο πράγμα από αυτό; Αλήθεια υπάρχει κάπου στη Γραφή γραμμένο ότι η τεμπελιά είναι κακή; (17) 
Η εργασία είναι “δουλειά”, δηλαδή δουλεία, δηλαδή σκλαβιά!  Ο Θεός μας έφτιαξε δούλους; Οχι! 
Αν δεν μπορώ να αποφύγω την εργασία, τουλάχιστον να κάνω κάτι που να με κάνει περήφανο. Οι χειρωνακτικές εργασίες είναι ντροπή. Ούτε ο δημιουργός-Θεός δεν θα ήθελε να με βλέπει να βασανίζομαι (18). Νομίζω ότι μια ανοίκεια εργασία είναι η μεγαλύτερη αμαρτία που θα μπορούσε να διαπραχθεί. Προσβάλλει τον ίδιο τον δημιουργό, που τόσο κόπο έκανε για να με φτιάξει. Κάπου διάβασα ότι το βράδυ της πέμπτης ημέρας της δημιουργίας και λίγο πριν ξημερώσει η έκτη, η δική μας ημέρα, ο Θεός είχε κάνει πολλά πειράματα πριν καταλήξει στο τελικό του δημιούργημα, αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα.
Ακούς να βάλουν την εργασία στα ανθρώπινα δικαιώματα! Αφιέρωσαν μάλιστα το 1948 τρία ολόκληρα άρθρα για να περιγράψουν το δικαίωμα αυτό (19). Μου φαίνεται πως η Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη από το 1948 μας εμπαίζει με την οικουμενική διακήρυξη (20).
Ελευθερία είναι η ανεμελιά. Να ξυπνάς το πρωί και να σκέφτεσαι σε ποιο σημείο του μπαλκονιού σου έχει τον καλύτερο ήλιο για να απολαύσεις τον καφέ σου. Πώς τόλμησαν και δεν συμπεριέλαβαν στα δικαιώματα του ανθρώπου και την τεμπελιά! Ή το ξέχασαν ή κάποια συνωμοσία εξυφαίνεται που θέλει να μετατρέψει τον άνθρωπο ξανά σε δούλο. Έχουν περάσει όμως οι καιροί!
Προτιμώ να βλέπω τους άλλους να εργάζονται. Βέβαια αναγνωρίζω ότι εκείνοι που εργάζονται θα πρέπει να πληρώνονται για τον κόπο τους. Το εγκρίνω και θα έβγαινα πραγματικά στους δρόμους να το διαλαλήσω, αν δεν με βάραινε αυτός ο τελευταίος καφές. Άκουσα κάπου πως ο χριστιανισμός εξισώνει εκείνον που δεν πληρώνει τους εργάτες στην ώρα τους με τον φονιά, διότι τους στερεί τα αναγκαία για τη διατροφή τους (21). Θα ήθελα να έβλεπα τις γκριμάτσες όλων εκείνων που κάνουν τους χριστιανούς και έχουν να πληρώσουν ένα εξάμηνο τουλάχιστον τους υπαλλήλους τους. Η αλήθεια είναι πως ακούγεται κάπως βαρύ, αλλά τί με νοιάζει; Μήπως εγώ έχω εργάτες;

Πρόταση εξέτασης στα Θρησκευτικά της Γ΄ Λυκείου, με σχολιασμό των σημείων που έχουν επισημανθεί.